
این مقاله مناسب افرادی است که در آغاز مسیر صادرات قرار دارند و هنوز نمیدانند از کجا شروع کنند. اگر شما یک مدیر تازهکار در حوزه صادرات، یک تولیدکننده داخلی علاقهمند به بازارهای بینالمللی، یا کارشناس بازرگانی هستید که قصد دارید نخستین تجربه صادراتی خود را آغاز کنید، این مقاله دقیقاً برای شما نوشته شده است.در این مقاله میآموزید:
- چرا انتخاب درست محصول صادراتی از هر تصمیم دیگری مهمتر است؟
- چه ویژگیهایی برای یک محصول مناسب صادراتی در ابتدای مسیر لازم است؟
- از چه منابعی میتوان برای شناسایی فرصتهای صادراتی استفاده کرد؟
- چطور بازار داخلی و توانایی تأمین خود را بررسی کنید؟
- چه اشتباهاتی را باید در انتخاب محصول صادراتی خود اجتناب کنید؟
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
چرا انتخاب درست محصول صادراتی اهمیت حیاتی دارد؟
در شروع فعالیتهای صادراتی، انتخاب محصول مانند گذاشتن سنگبنای یک ساختمان است. اگر این انتخاب اشتباه باشد، کل فرایند دچار آسیب میشود. محصول نامناسب میتواند باعث هدررفت زمان، سرمایه و اعتبار تجاری شود. اهمیت این انتخاب در آن است که بسیاری از مشکلات در مراحل بعدی صادرات، از همین مرحله آغاز میشود.
بسیاری از مبتدیها، به جای تحلیل و تحقیق، محصولی را صادر میکنند که صرفاً تولید داخلی آن در دسترس است یا خودشان در آن سابقه دارند، اما ممکن است برای بازار خارجی جذاب نباشد. این تصمیمات احساسی میتواند نتایج پرهزینهای داشته باشد.
انتخاب درست محصول صادراتی به معنای یافتن نقطه تلاقی بین تقاضای بازار جهانی، توانایی تأمین پایدار، و قابلیت تطبیق با الزامات بینالمللی است. این انتخاب، مسیر رشد، اعتبار و بازگشت سرمایه را تعیین میکند.
نکته کاربردی: شرکتهای موفق صادراتی، پیش از هر تصمیم، بازار را بررسی و محصول را آزمایش میکنند. مثال آن صادرکنندگان زعفران هستند که ابتدا نمونهها را در بازار هدف تست میکنند و سپس تصمیم به ورود میگیرند.
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
ویژگیهای اولیه یک محصول مناسب صادرات برای مبتدیها
برای انتخاب یک محصول مناسب صادراتی در ابتدای مسیر، نیاز به بررسی ویژگیهای خاصی داریم. این ویژگیها عبارتاند از:
- تقاضای ثابت یا رو به رشد در بازار جهانی: محصول باید در کشورهای هدف، یا مصرف مستمر داشته باشد یا روند تقاضای رو به رشد.
- سادگی در حمل و نقل و نگهداری: در مراحل ابتدایی، بهتر است محصولاتی با شرایط سادهتر بستهبندی، انبارش و ارسال انتخاب شود.
- حداقل نیاز به تطبیق فنی یا مجوزهای پیچیده: برای شروع، از محصولاتی که نیاز به استانداردهای سختگیرانه یا تغییرات زیاد دارند اجتناب کنید.
- سود نسبی بالا در مقایسه با هزینه صادرات: هزینههای صادرات مثل بستهبندی، گمرک، حمل و نقل و مالیات را باید با سود حاصله سنجید.
- قابلیت تأمین پایدار از نظر کمی و کیفی: عدم توانایی در تأمین به موقع و با کیفیت، منجر به شکست ارتباطات تجاری میشود.
نکته: محصولاتی مانند پسته، خرما، فرش دستباف، لوازم تزئینی و صنایعدستی از جمله گزینههای پرکاربرد برای مبتدیها در صادرات هستند.
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
منابع ساده برای شناسایی محصولات مستعد صادرات
مبتدیها معمولاً نمیدانند از کجا شروع کنند تا بفهمند چه چیزی را صادر کنند. در این بخش منابعی معرفی میشود که دسترسی به آنها ساده و رایگان است:
- سایت سازمان توسعه تجارت ایران: فهرست محصولات پیشنهادی برای صادرات، آمارهای صادراتی، بازارهای هدف.
- پایگاههای گمرکی و سامانههای اطلاعات تجاری: اطلاعات مربوط به میزان صادرات کشور و مقصد آنها.
- نمایشگاههای داخلی و خارجی: بررسی محصولات صادراتمحور حاضر در نمایشگاههای بینالمللی.
- مصاحبه با صادرکنندگان باسابقه یا اتحادیههای صنفی: منبع مهم اطلاعات تجربی و عملی.
- تحلیل گزارشهای بینالمللی (مانند ITC یا Trade Map): برای کسانی که زبان انگلیسی میدانند، تحلیل دادههای دقیق صادراتی جهانی.
مثال عملی: یک فرد مبتدی از طریق بررسی آمار سایت «سازمان توسعه تجارت»، متوجه میشود که تقاضای جهانی برای عسل ارگانیک ایرانی در حال افزایش است. این میتواند نقطه شروع بررسی بیشتر باشد.
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
بررسی اولیه بازار داخلی و توانایی تأمین محصول
یکی از اشتباهات رایج در بین تازهواردها این است که صرفاً بازار خارجی را میسنجند اما وضعیت داخلی را بررسی نمیکنند. برای شروع صادرات باید بدانید:
- آیا تأمینکننده قابلاعتمادی برای این محصول دارید؟
- آیا ظرفیت تولید یا خرید محصول برای قراردادهای مداوم را دارید؟
- آیا قیمت تمامشده محصول برای رقابت بینالمللی مناسب است؟
- آیا توان مدیریت کیفیت و بستهبندی صادراتی وجود دارد؟
مبتدیها باید از تأمینکنندگان محلی استعلامهای ابتدایی بگیرند، قیمت و زمان تحویل را بررسی کنند، و در صورت لزوم بهصورت آزمایشی سفارش کوچک بگیرند.
مثال: فردی که قصد صادرات گلاب دارد، ابتدا با چند تولیدکننده در کاشان مذاکره میکند تا از کیفیت، قیمت و زمان تحویل اطمینان حاصل کند.
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
اشتباهات رایج در انتخاب محصول و راههای اجتناب
- انتخاب محصول صرفاً براساس علاقه شخصی یا سابقه خانوادگی: این محصولات لزوماً قابلیت صادراتی ندارند.
- عدم بررسی بازار هدف: برخی تصور میکنند اگر محصولی در ایران خوب فروش دارد، در خارج هم خواهد داشت.
- تکیه بر حرف دیگران بدون بررسی شخصی: پیشنهاد اطرافیان نباید جای تحقیق واقعی را بگیرد.
- بیتوجهی به هزینههای واقعی صادرات: نادیده گرفتن هزینه حمل، بیمه، بستهبندی و کمیسیون میتواند قیمت شما را غیررقابتی کند.
- عدم درک استانداردها و مجوزهای کشور مقصد: ممکن است محصول شما از گمرک عبور نکند یا برگردانده شود.
نکته نهایی: قبل از هر اقدامی، ابتدا یک چکلیست ساده از همه الزامات تهیه و بررسی کنید.
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
پیشنیاز مطالعه این مقاله چیست؟
برای بهرهبرداری بهتر از این مقاله، توصیه میشود ابتدا مقاله «چگونه برای ورود به تجارت بینالملل آماده شویم؟» در دسته «اولین قدم برای صادرات» سامانه سجما را مطالعه کنید. آن مقاله به شما کمک میکند تا اصول اولیه ذهنی و سازمانی لازم برای ورود به حوزه صادرات را بشناسید.
جمصا – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی