اگر به‌تازگی وارد دنیای صادرات شده‌اید یا در مرحله بررسی قابلیت صادراتی کالای خود هستید، این مقاله دقیقاً برای شما نوشته شده است. مدیران نوپا، استارتاپ‌های تازه‌کار در حوزه تجارت بین‌الملل، کارآفرینان خرد و کارشناسان بازرگانی سطح پایه می‌توانند با مطالعه این راهنما، تصویری ساده اما کاربردی از الزامات فنی کالا در صادرات به دست آورند.
دستاوردهای آموزشی :
- الزامات فنی و کیفی کالا چه هستند و چرا برای صادرات اهمیت دارند؟
- گواهی‌ها، استانداردها و بازرسی‌ها چگونه با صادرات مرتبط‌اند؟
- بسته‌بندی و اطلاعات فنی کالا چگونه بر موفقیت صادراتی تأثیر می‌گذارند؟
- چگونه با ارزیابی ساده، وضعیت کالای خود را برای صادرات بسنجید؟
الزامات فنی و کیفی کالا به زبان ساده: چرا برای صادرات حیاتی هستند؟
در صادرات، فقط قیمت و کیفیت ظاهری کالا مهم نیست. بازارهای بین‌المللی به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته، الزامات فنی مشخصی برای ورود کالاها دارند. این الزامات به خریدار اطمینان می‌دهد که کالا:
- ایمن است.
- کیفیت قابل قبول دارد.
- با قوانین کشور مقصد مطابقت دارد.
این الزامات می‌توانند شامل ویژگی‌های فنی، ترکیبات، عملکرد، مصرف انرژی، و سازگاری با محیط زیست باشند. اگر کالای شما فاقد این انطباق‌ها باشد، ممکن است در مرزها متوقف شود یا حتی بازگردانده شود.
مثلاً صادرات وسایل برقی به اروپا بدون گواهی CE تقریباً غیرممکن است.
نکته کاربردی: پیش از هر اقدامی برای صادرات، فهرستی از الزامات فنی بازار هدف تهیه کنید تا برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشید.
سجما – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
آشنایی اولیه با مفاهیم استاندارد، گواهی کیفیت و بازرسی کالا
سه واژه کلیدی در صادرات فنی وجود دارد: استاندارد، گواهی کیفیت و بازرسی کالا. تفاوت آن‌ها در نقش و زمان استفاده است:
- استاندارد: مجموعه‌ای از ویژگی‌های فنی و کیفی که کالا باید رعایت کند.
- گواهی کیفیت: مدرکی رسمی که تأیید می‌کند کالا با استاندارد خاصی انطباق دارد.
- بازرسی کالا: فرایند بررسی فیزیکی و اسنادی کالا پیش از حمل به بازار مقصد.
این سه عنصر مکمل هم‌اند. بدون استاندارد، گواهی صادر نمی‌شود و بدون بازرسی، نمی‌توان اطمینان یافت که کالای نهایی مطابق همان استاندارد تولید شده است.
مثال: صادرات پسته به چین نیازمند گواهی بهداشت گیاهی، گواهی کیفیت و تأیید آزمایشگاهی آفت‌زدایی است.
سجما – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
شناخت تفاوت استاندارد ملی و استانداردهای بین‌المللی صادرات
بسیاری از صادرکنندگان مبتدی تصور می‌کنند اگر کالایی با استاندارد ملی تولید شود، برای صادرات کافی است. درحالی‌که بازار هدف ممکن است استانداردی کاملاً متفاوت داشته باشد.
- استاندارد ملی (مانند ISIRI): توسط سازمان استاندارد ایران تنظیم می‌شود.
- استانداردهای بین‌المللی: شامل ISO، ASTM، CE، و سایر استانداردهایی هستند که کشور مقصد ممکن است الزام کند.
برخی بازارها مانند اتحادیه اروپا و ژاپن الزامات سخت‌گیرانه‌تری دارند و از گواهی‌های شناخته‌شده بین‌المللی استفاده می‌کنند.
نکته مهم: تطابق با استاندارد ملی کافی نیست؛ همیشه استاندارد بازار مقصد را بررسی کنید.
سجما – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
بررسی نقش بسته‌بندی، برچسب‌گذاری و اطلاعات فنی در انطباق با بازار هدف
بسته‌بندی در صادرات تنها برای زیبایی یا حمل‌ونقل نیست؛ نقش قانونی و بازاری نیز دارد:
- برچسب‌گذاری مناسب: اطلاعاتی مانند نام محصول، وزن، تاریخ تولید و انقضا، ترکیبات، دستور مصرف و هشدارها باید درج شود.
- زبان بازار هدف: برچسب‌ها باید به زبان کشور مقصد نوشته شده باشند.
- اطلاعات فنی: اگر محصول الکتریکی یا مکانیکی است، باید دفترچه راهنما یا مشخصات فنی ضمیمه آن باشد.
در بسیاری موارد، عدم درج صحیح برچسب منجر به برگشت خوردن کالا در گمرک مقصد می‌شود.
مثال واقعی: یک شرکت ایرانی صادرکننده ادویه به روسیه، به دلیل نداشتن برچسب روسی، با توقف محموله مواجه شد.
سجما – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
مسیر ساده برای ارزیابی اولیه انطباق کالای خود با الزامات صادراتی
برای صادرکنندگان تازه‌کار، اولین گام، یک بررسی ساده داخلی از وضعیت فنی کالا است. مراحل زیر پیشنهاد می‌شود:
- تهیه فهرست ویژگی‌های فنی کالا
- بررسی استاندارد ملی و مقایسه با استاندارد بازار هدف
- جست‌وجو در وب‌سایت‌های رسمی کشور مقصد برای شرایط واردات کالا
- مشاوره با شرکت‌های بازرسی یا کارشناسان صادراتی
- انجام آزمایش یا تست‌های فنی اولیه
با این اقدامات، متوجه می‌شوید که:
- آیا کالای شما نیاز به اصلاح دارد؟
- آیا گواهی خاصی لازم است؟
- آیا بسته‌بندی شما باید تغییر کند؟
نکته کاربردی: همیشه پیش از تولید انبوه، نمونه‌گیری و بررسی انطباق را انجام دهید.
سجما – سامانه جامع مشارکت های اقتصادی
پیش‌نیاز مطالعه این مقاله
برای درک بهتر این مقاله و اجرای کاربردی مفاهیم، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا مقاله سطح مبتدی «اولین قدم برای صادرات؛ چگونه برای ورود به تجارت بین‌الملل آماده شویم؟» را مطالعه کنید.
همچنین برای ورود به مبحث مجوزها، مطالعه مقاله «اخذ مجوزهای صادراتی؛ راهنمای سطح مبتدی برای ورود قانونی به صادرات» بسیار توصیه می‌شود.
